De laatste twee jaren is er in België en Nederland een opmars gekomen over de kennis van narcisme.

Enkele jaren geleden hoorde je de term narcisme zelden tot nooit. Ondertussen is de pathologie al meer bekend. Narcisme is een gangbare term geworden die al vlug gebruikt wordt bij een familielid of een collega die bot kan zijn en geen enkel probleem heeft om zijn behoeftes voorop te stellen. Ook mensen die moeilijk emoties kunnen tonen of die graag selfies nemen worden al eens narcistisch genoemd.
Maar klopt dat wel? En hoe weet je nu wanneer er sprake is van een pathologie? Om te kunnen spreken van narcisme moeten er alvast vijf hoofdkenmerken aanwezig zijn.

Het eerste hoofdkenmerk is gebrek aan empathie.

Gevoelens van anderen interesseren hen niet. Ze zijn er niet mee bezig en vinden het niet erg als andere mensen door een moeilijke periode gaan.
Je zal hen nooit oprecht woorden horen zeggen als “Dat moet heel moeilijk voor je zijn.” of “Kan ik je ergens mee helpen?” Ze kunnen zich gewoonweg niet verplaatsen in de gevoelswereld van een ander. Ze hebben enkel medelijden met zichzelf.
Cognitief weten ze wel wat ze in bepaalde situaties behoren te zeggen. Ze kunnen doen alsof ze met je meeleven, maar dat is enkel met de intentie om hun vals imago naar de buitenwereld in stand te houden of om controle over je uit te oefenen.
Als je graag meer concrete voorbeelden wilt lezen over gebrek aan empathie raad ik je mijn blog “Iemand met narcisme heeft geen empathie.” aan.

Het tweede hoofdkenmerk is dat ze zichzelf superieur achten.

Ze zijn heel ik-gericht en plaatsen zichzelf op een pedestal.  Mensen met narcisme hebben een grandioos vals zelfbeeld waarin ze overtuigd zijn dat zij ten aller tijden meer zijn en de anderen minder. Ze hebben geen imperfecties en als er al iets mis zou zijn, komt dat door de andere persoon.
Het leven is voor hen een competitie waarin zij altijd de beste zijn. Een narcist ziet zichzelf als een persoon zonder zwaktes die niemand nodig heeft. 

Het derde hoofdkenmerk is dat iemand met narcisme er alles aan zal doen om zijn perfect imago in stand te houden.

Ze hebben als kind geen waarachtig ‘zelf’ ontwikkeld en in de plaats daarvan is een vals persona ontstaan. Personen met narcisme vereenzelvigen zich volledig met hun imago. Als je het imago wegneemt, zal je merken dat het vanbinnen leeg is. Om die leegte op te vullen hebben zij hebben zij bewondering en aandacht van mensen nodig. Je zou kunnen zeggen dat het hun levenselixer is.
Ze zullen alles in het werk stellen om feilloos over te komen. Het plaatje dat het volk te zien krijgt ziet er perfect uit. Ze zijn kostwinnaars die ‘zorg’ dragen voor het gezin, sociale contacten hebben en een net huis. Ze zullen alles in het werk stellen om de agressie, woede en misbruik niet aan de buitenwereld te tonen.

Het vierde hoofdkenmerk is dat ze het gevoel hebben overal recht op te hebben.

Een wachtrij? Ze steken voor. Zijn ze het beu in een pretpark, gaat het hele gezin naar huis. Hun behoeftes komen voor die van een ander. Mensen met narcisme zijn van mening dat ze kunnen zeggen en doen wat ze willen. Zij hebben macht en controle en zullen zonder wroeging een ander vernederen of spullen pakken zonder te vragen. Ze zien zichzelf als gemachtigd en voelen geen spijt of berouw. Ze weten wat ze doen en vinden dat oké.

Het vijfde kenmerk is dat ze niet in staat zijn om enige vorm van verantwoordelijkheid op zich te nemen.

Ze zijn ervan overtuigd dat er niets mis is met hen. Het toegeven van zwaktes en imperfecties staat voor hen gelijk aan zelfmoord plegen. Zij zijn feilloos en kunnen niet om met kritiek. Alles is de fout van de ander. Loopt de relatie stuk, dan is dat omdat de ander teveel bagage met zich meedroeg. Narcisten hebben altijd gelijk en zien niets fout aan hun gedrag. Als ze agressief zijn geweest kwam dat door iets wat de ander had gezegd.
In zeldzame gevallen kunnen ze oppervlakkig sorry zeggen. Dit is echter geen oprechte spijtbetuiging, maar een truc om niet langer negatieve gevolgen te moeten dragen. Ze hebben geen intrinsieke wil om te veranderen.

Wanneer je de bovenstaande kenmerken herkent bij een partner, een collega of een familielid, is de kans groot dat je te maken hebt met iemand die aan narcisme lijdt. De eerste stap in het herstelproces is bewustwording en het opdoen van kennis over narcisme. 
Als je hierin iemand herkent hoor ik graag wat er in je omgaat. Je mag  hieronder een reactie plaatsen of me contacteren via het contactformulier.

Vriendelijke groeten,

Kathleen.