Wat is gaslighting?

Gaslighting vindt plaats wanneer een individu met veel narcistische kenmerken je dagelijks doet twijfelen aan wat je hebt gezien, gehoord en gezegd. Wat je gezien hebt, heb je niet gezien. Wat je gehoord hebt, heb je niet gehoord.
Met andere woorden: deze persoon maakt je verward zodat je jouw intuïtie verwerpt en terug één wordt met zijn of haar realiteit. Met als gevolg dat je het gevoel hebt dat je gek wordt en  jezelf afvraagt wat er toch mis met je is.
Soms eindigt deze waanzin met jouw verontschuldiging voor iets wat je in werkelijkheid niet hebt gedaan.  

Laat me dit illustreren.

Wanneer je met drie waarneemt dat iemand geld uit de lade heeft genomen en de persoon in kwestie dit ten stelligste ontkent en jouw waarneming als verkeerd labelt, zijn er twee anderen, die jouw realiteit kunnen bevestigen. Zij hebben het ook gezien. Ze versterken jouw waarneming.
Echter als je alleen bent, heb je geen referentiekader buiten dat van jou. Als iemand dagelijks jouw hoofd binnensluipt en je gaslight door jouw waarneming bewust te ontkennen en te verdraaien, waarop moet je dan bouwen? Er is geen ander die zegt dat je het bij het rechte eind hebt. Integendeel, de ander zegt dat je dingen verkeerd ziet en zal je bespelen zodat je de ander zijn waarneming de jouwe maakt.

Door de gaslighting ontstaat er een discrepantie tussen jouw gevoel en de waarneming van de ander.

In je binnenste gaat er een alarmbel af. Er knaagt iets. Je voelt lichtjes dat er iets niet pluis is.
Je bent verwrongen en verward. Je schouders, keel en borstkas zijn gespannen en zoeken naar  ‘iets’ om houvast te krijgen. Maar dat ‘iets’ is er niet .

Zolang je niet beseft dat je samenleeft met iemand met een narcistische persoonlijkheidsstoornis, word je gedwongen om hun ‘zieke waarneming’ de jouwe te maken.

In ieder relatie zijn er momenten dat je een andere perceptie of beleving hebt. Bijvoorbeeld persoon A zegt ‘deze stoel is wit’ en persoon B zegt’ deze stoel is lichtgrijs’. Er kan dan een discussie ontstaan omdat beide partijen ervan overtuigd zijn dat wat zij vinden juist is.
Als je in een relatie begeeft met een persoon met narcisme die je voortdurend gaslight,  gebeurt er meer. Het feit dat jij zegt dat die stoel een andere kleur heeft triggert onbewust de oude verlatingswonde van de persoon met narcisme. Je vertoont tekens van individualiteit en dreigt de unie met de narcist te verlaten door anders te denken. Dit heeft als gevolg dat de persoon met narcisme controle en macht zal uitoefenen door je verward te maken.
Hij of zij zal dingen zeggen als “Je bent toch niet normaal. Je moet je ogen dringend laten nakijken. Daarbij kan deze persoon een verhaal verzinnen waarin je een week geleden hebt gezegd dat de plant paars was, terwijl je dit nooit gezegd hebt.
Je trapt in de val en probeert je te verdedigen door te zeggen dat dit niet klopt. Waarop de volgende aanval komt “Nu begin je ook al dingen te vergeten. Dat is echt niet normaal.” Als je een familielid met alzheimer hebt, zal deze zeker nu vernoemd worden. De reden hiervan is om je nog meer aan jouw realiteit te laten twijfelen.
Het is zoals de kat met een muis speelt. In het begin spartelt de muis tegen, maar na een tijd is de muis zo moe en verward dat ie zich overgeeft.

Gaslighting  is een geslepen emotionele mishandeling die voor buitenstaanders en jezelf volledig onzichtbaar is.

Je wordt geprogrammeerd om een ziektebeeld te geloven. Doe je dit niet, zie je spoken en overdrijf je. Je moet jouw eigen waarneming, gevoel en intuïtie opofferen en iets overnemen waarvan jouw buikgevoel zegt dat het niet klopt.Je probeert grip te krijgen op een realiteit en bewijzen te vinden dat jij niet gek en schuldig bent.
Je moet het meegemaakt hebben om te weten hoe gekmakend deze manipulatie is. Wanneer jouw realiteitsbeleving continu wordt gemanipuleerd, word je letterlijk gek. Je weet van hout nog pijlen te maken en vertrouwt jouw steunpunt vanbinnen niet meer. Het is alsof de persoon met narcisme jouw steunpunt ontneemt.

In onderstaande paragraaf zal ik proberen te demonstreren hoe langdurige blootstelling aan narcistische brainwashing voelt.

Ik draai de auto en besef dat ik de weg niet ken.

Ik ben de weg kwijt. Weeral!
Steeds opnieuw rijd ik rondjes en zegt de gps me ergens in te draaien waar ik niet mag gaan. Het voelt zo verwarrend.
Het is zoals in mijn jeugd: een stem zegt me ergens in te slaan terwijl er een verbodsbord staat. Ik ben opnieuw gedesillusioneerd. Mijn instinct hoor ik niet meer. Ik weet niet wat doen en welke weg inslaan. Wie of wat moet ik volgen? Wie heeft gelijk?
Wie weet de weg?

Ik sla in paniek en kijk met gespannen schouders in het rond.

Mijn gedownloade programma’s ‘afkeuring en verwerping’ nemen opnieuw mijn systeem over. Ik ga in het rood en verlies mijn pedalen. Mijn vaders stem wordt de mijne “Ik ben zo lomp. Het ben altijd ik. Ik kan niets. Ik kan de weg nog steeds niet vinden. Ik word boos en schaam me omdat het niet hoort.”
Heel mijn wezen wordt getriggerd.
Deze situatie is voldoende om mijn lichaam te laten geloven dat ik in gevaar ben. Ik verlies me in zelfkritiek, boosheid en verdriet. Ik ben te laat!
Hoe hard ik geprobeerd heb op tijd te zijn. Ik ben een kwartier te laat. Alles mislukt.
De ander zal wel boos op me zijn en me beschamen. De oude film rolt voor mijn ogen en ik geloof dat de ander me afkeurt.

Aan mijn waarneming twijfelen, voelt voor mij alsof ik rondjes rijd met mijn auto en om de zoveel tijd opnieuw op dezelfde plaats terecht kom.

Het is niet de plaats waar ik hoor te zijn en de gps vertelt me dat ik naar boven moet rijden, terwijl er een verbodsbord staat dat het niet mag. Ik besef dat ik nogal op dit punt heb gestaan en toen niet wist wat doen. Een vriendelijk iemand had me de weg gewezen en ik was op mijn bestemming geraakt. Ik dacht dat ik de weg vanaf dan voor altijd kende.
Toch sta ik vandaag op datzelfde punt: verward, gespannen en machteloos.
Daar is dat vertrouwd gevoel dat ik keer op keer de kop in druk: ‘Er moet iets mis met me zijn.’

Het kan niet waar zijn. Niet weer! Hier hoor ik niet te zijn! Ik hoor de route ondertussen te kennen.

Ik weet niet wat doen. De druk bouwt zich op en de angst om te laat op mijn bestemming te arriveren, verlamt me. Angst om wederom afgekeurd en verworpen te worden. Een vrees om nogmaals op mijn fouten en tekortkomingen gewezen te worden. Ik had zo een goede intenties: op tijd komen en er het beste uithalen. Wederom lijkt het me niet te lukken. Alles stort in.  

Mijn gsm rinkelt! Het is de andere persoon die me verwacht. Ik ween hartverscheurend en kan nauwelijks een woord uitbrengen. Ik ben de weg kwijt, jammer ik, terwijl ik mezelf op mijn kop geef. De andere persoon is mild en lief en zegt me dat het ‘ok’ is.
Ik word niet meer uitgelachen en beschaamd. Ze geven me niet langer op mijn donder en zijn niet meer enorm teleurgesteld als ik een fout maak.
Ik huil nog harder. De ander vraagt als ik stil aan de kant sta. Ik antwoord snikkend ‘ja’ terwijl ik besef dat de ander bezorgd is om mijn veiligheid. Iets wat ik vroeger heb gemist.

Het verleden is voorbij. Het is voorbij, denk ik in mezelf.

Een enorm verdriet komt in schokgolven over me heen en ik schrei totdat het stil wordt.
De ander is nog steeds aan de lijn zonder enig oordeel. Klaar om me te helpen. Ik moet het niet meer alleen rooien. Het verleden is voorbij.
De volgende vloedgolf van verdriet overspoeld mijn binnenste. De ander blijft geduldig wachten. Ik word niet langer afgestraft voor mijn emoties.
Het verleden is voorbij. Het is over!
Snikkend kraam ik uit voor welke berg ik sta. De ander zegt me dat ik de berg wel op mag. Het verbodsbord is voor de kleine weg naast de berg en voor velen verwarrend.
Wanhoop en verdriet slokken me op. Daar is vaders stem weer “Ik zei toch dat ik gelijk had. Je hebt het weer verkeerd gezien. Niet willen luisteren naar de oude.”
Diepe pijn verlaat mijn binnenste. De pijn van steeds opnieuw als schuldige aangeduid te worden. Als iemand die de eenvoudigste dingen niet tot een goed einde kan brengen. De pijn van in de grond geboord te worden gecombineerd met een stem in het nu, die me vertelt dat het kan gebeuren en heel veel mensen zich op dit punt vergissen.

Met kloppend hart, tranen die uit mijn ogen rollen, rijd ik snikkend en met gespannen schouders de berg op.

De gps zegt me opnieuw dat ik moet draaien. De gps deelt mee dat ik mis ben. Diep vanbinnen weet ik dat ik niet moet terugkeren. Ik heb er zo vaak gereden. Zo vaak de weg verloren, zo vaak op mijn kap gekregen en boos geworden uit onmacht en onkunde.
Ik ga niet terug. Ik luister niet naar de gps. Ik luister niet meer naar mijn programmering. Niet langer, niet meer.
Ik voel me heel onzeker en bang en lijk vanbinnen een klein gevoel te hebben dat ik op het goede pad zit.
De gps blijft herhalen dat ik moet omkeren en ik blijf timide en onzeker rechtdoor rijden. Ik rijd over de klinkers en mijn lichaam schud lichtjes heen en weer. Mijn armen trillen lichtjes terwijl ik het stuur vasthoud en mezelf afvraag wat ik ga doen als ik op het einde van de straat kom en besef dat ik mis ben.
Ik weet dat ik dan overmand zal worden door een intense pijn en verward en schuldig zal terugkeren Blijven zoeken naar iets wat anderen zo makkelijk lijken te vinden.
Verstijfd rijd ik verder en herken langzamerhand meer en meer facetten van de straat.

Mijn hart maakt een sprongetje ‘ik heb het bij het rechte eind’. Ik ben juist.

Ik heb de weg gevonden, ook al zei de gps me dat ik moest omkeren.
Ik parkeer mijn auto en stap vol schaamte en betraande ogen de ander tegemoet. Beschaamd omdat zoiets kleins als de weg niet vinden en te laat op mijn bestemming te arriveren voldoende was om mijn pedalen te verliezen. Ik ween hartverscheurend en durf de ander nauwelijks aankijken.
De ander kijkt me liefdevol en zonder oordeel aan.
Ik besef dat het verleden voorbij is en ik niet langer voor alles wat mis gaat, moet opdraaien.
Het verleden is afgelopen. Alleen mogen mijn hersenen en de gedachtegangen in mijn hoofd, dit nog leren. Er is geen gevaar meer. Ik mag nu voelen!
Het is veilig!